| Reinbroun     Ihesu þat ert of miȝte most, {f.167rb} Fader & sone & holy gost, Ich bidde þe a bone, Ase þow ert lord of our ginning5000 & madest heuene and alle þing, Se and sonne and mone, ȝeue hem grace wel to spede Þat herkneþ what y schel rede, Ihesu, God in trone.1000 Of a kniȝt was to batayle boun, Sire Gij is sone þat hiȝte Rey[n]broun, Of him y make my mone.    His fader Gij þat him get, He was a werrour swiþe gret;1500 Þar nas nowhar his per In Fraunce, in Pycardy, In Spayne, in Lombardy, Neyþer fer ne ner. Mani batayle he began2000 For þe loue of o wimman Þat was him lef & dere. Siþe Rey[n]broun on hire he wan Þat was a swiþe douȝti man, Ase ȝe may forþward here.  2500 ¶ Þay were togedre 
  fifti niȝt {f.167va}   After a spusede þat swete wiȝt Wiþ meche melody. Þanne was beȝete þat baroun, His sone þat was cleped Rey[n]broun,3000 Of þat kniȝt sire Gij. Fourti wikes wiþ child ȝhe was & dilyured þourȝ [Godes] gras And is moder Mari. Cristned hit was werschipliche,3500 Reinbroun men calde him sikerliche, For soþe and nouȝt ne lye.    ¶ Heraud hadde þat child to lore Seue winter and wel more; Ful wel he gan him lere.4000 Be þat he was seue winter old He was a fair child and a bold, And of swete chere. So hit befel þat of fer lond Marchauns riche, ich vnderstond,4500 Hider þai come were. Gold and seluer þai brouȝte meche, Badekenes and pane riche, Gris and menyuer,   ¶ Bras, maslyn, yren & stel,5000 Wod-wex, selk, and cendel, Gingiuer and galingale, Clowes, quibibes, gren de Paris, Pyper, and comyn, and swet anis; Mani a riche bale,5500 Fykes, reisyn, dates, Almaund, rys, pomme-garnates, Kanel and setewale, Scarlet and grene wel ywrouȝt; More richesse wiþ hem hii brouȝt6000 Þan y can tellen in tale.   ¶ Þai riuede at Londen þat cite King Aþelstond þan fonden he Þat her was king wiþ croune. A ȝaf hem leue in alle wise6500 To wende wiþ her marchaundise In is londe fro toun to toune. To Walingforde þai gonne fare, A strong bourȝ þai fonde þare - 7000 Ac it was strued, wiþouten lesing,Þai boskede & made hem boune – {f.167vb} For werre of Heraud & þe king, Hit was niȝ brouȝt adoun.   Þe marchauns kedde hii wer fre, A Spayniis mvle þan token he,7500 To Heraud hii [hit] sende. For he was lord of þat cite, Wiþ him hii þouȝte wel to be; So þai han him kende. Sire Heraud, for soþ to say,8000 Bad hem ete wiþ him þat day Er hii þannes wende. Þe marchauns seie þe child goand In þe halle faire pleiande, Þat was so faire and hende.  8500 ¶ At a kniȝt hii askede 
  anonriȝt Whas was þo child so faire of siȝt And of swete chere, And he answerde anon, y pliȝt, ‘Hit is Gij is sone, þe gode kniȝt,9000 Þat Heraud haþ to lere.’ Þe marchauns hem beþouȝte ȝif hii þat child haue mouȝte Hii wolde stele him þere; & ȝif hii hadde þat child bolde,9500 Richely into her londe þai wolde And selle hit ful dere.    ¶ Wiþ þe porter þai speke stille, Þat hii hadden al her wille. Þai ȝeue him riche mede,1000 He betauȝte hem þe child þare, And into schip þai gonne fare; Away þai gonne him lede. Þay gonne saily toward Roussy, Al glad hii were þet londe to sy;1050 Hii þouȝte wel to spede. Al siker hii were alond te gon, Ac swiche a strom hem cam vpon, Þat sore hem gonne drede.   ¶ Þe wind began to blowen loude,1100 Þe elmence þikkede on þe cloude; Gret strom hem wex vpon. Þe four wyndes began to blowe, Þe se gan tornen & to þrowe, {f.168ra} Ded hii wende haue ben echon.1150 Here ropes toborsten, her mast also, Þar nas non þat him nas wo; Hii made reuful mon. To Ihesu crist þai gonne crye And to his moder Marie;1200 Nas þer no beter won.   ¶ Þe wind faire slake gan, Mery in þe se þe schip ran. Ase God hit wolde Þai wer driuen al þe niȝt,1250 In Aufrik þai riuede riȝt; Þai toke a wel gode holde. Þe marchauns han it vndernome Þat hii beþ into Aufrik come, Hii þouȝte þat hii wolde1300 Þe king of þe lond presenti Wiþ þat child þat was so fry And of chere bolde.    ¶ Of hem hii token marchauns þre Þat noble were, courteis & fre,1350 Wiþoute more duelling. Þai toke þat child, veraiment, And made þerwiþ a present To Arguus þe king. Þe king hadde a douȝter fair1400 Of al Aufrik ȝhe was air, A swiþe fair ȝonling. Meche ȝhe kouþe of menstralcie, Of harpe, of fiþele, of sautri, Of romaunce reding.  1450 ¶ So was Reynbroun, 
  for soþ to say, Meche liche þat faire may Of semlaunt and of chere. Besouȝt ȝhe haþ be hir moder rede, & to hire fader king ȝhe sede,1500 ‘Leue, fader dere, Y mote him in me chaumber norsy: ȝet a may me seruy; Norture y schel him lere.’ Þe king him graunted þourȝ alle þing,1550 For he hire louede wiþoute lesing, To ben hire plaie-fere.   Whan sire Heraud parseued was {f.168rb} Þe child was stole, for þat cas Gret sorwe he gan make.1600 He let seche him in þat cite, Mani man made gret pite For þat childes sake. Wiþ mesagers a sente is sonde To seche him in mani londe1650 ȝif hii him miȝte oftake & whan hii him finde ne miȝte Sorwe hii made day & niȝte, For drede þai gonne quake.    ¶ Hit nas nouȝt longe after þan1700 Þat in Londen held king Aþelstan A riel parlement. Sire Heraud þeder gan gon; Þe king a werschipede & mani on, Whan he was þeder ywent.1750 Oþer hadde þerof envie And þouȝte hii wolde on him lye, Þat a wer yschent, & segge he hadde Reinbroun sold For is wiȝte of rede gold1800 To þe marchauns, verayment.   ¶ ‘Lordinges’ seide þe king ycore, ‘Al ȝe ben to me yswore For helpe me at nede. ȝour consaile wite y welle.1850 Wel ȝe witen ȝe han herd telle Ase ȝour eldren sede, Þat þe king of Denemark Þourȝ a geaunt stor & stark Kalaungeþ al oure þede.1900 A gret ost he haþ ynome & ȝif he may vs ouercome He makeþ our sides blede.’    ¶ ‘Sire’ queþ Heraud ‘þarf þe no drede. Þourȝ Godes help we scholle wel spede1950 Þei he vs wile asaile. Gode kniȝtes ȝe han & cite stro[n]g, ȝif ȝe him douteþ it is wrong For al is grete taile. Myn eldren seide, ich vnderstonde,2000 Þe Dennisch men hadde riȝt in þis londe, Wiþouten eni faile, {f.168va} Whilom & nouȝt ful ȝore it is & siþþe þai han it lore, ywis, And here folk in bataile.   2050 ¶ Now þai han 
  loren here riȝt, Hii weren ouercomen in fiȝt Þourȝ help of God almiȝte. Þarfore ensemle þe barouns Þat haþ þe toures & þe tounes2100 Before þe an hiȝte. At what hauen þai alende, Ase tit aȝen hem we scholle wende Wiþ hors and armes briȝte. & ȝif a comeþ in þis londe, ywis,2150 We scholle sle him & alle his, So wel we scholle fiȝte.’   Þanne seide þe king ‘þow hast wel sed, Þow hast red me a gode red; Yblessed mote þow be.2200 A beter rede ne wot y non; Ase þow hast seid so y schel don, Also mote ich þe. Þow ert me beste consailer; In al þis lond þer nis þe per2250 Þat ich mowe yse. Al þe while icham coren king, Don ich wile be þe teching, Sire Heraud þe fre.’    Þe duk Medyok vp aras,2300 Of al Cornewaile lord he was, A sterne kniȝt & a grim. ‘Sire king’ a seide ‘herkne to me. Þow ert nouȝt wis ase þe holdest þe, Whan þow leuest on him;2350 Þow werschepest him fer & ner, And he nis boute a losenger Ful of tresoun [and] gin. Beter we beþ to þe consaile Þanne þe treitour, wiþouten faile,2400 Be God and seinte Martyn.   ¶ His gode lord traye he gan Þat þourȝ him he was maked man, Of Warwik sire Gij. Euel he haþ is while ȝolde2450 Whan he Reinbroun, is 
sone, solde {f.168vb}   To þe marchauns of Roussy; For gold & seluer gret plente To þe marchauns diliurede he, Ase we gonne aspie.2500 & ȝif he hadde þe riȝte lawe A scholde ben hanged & drawe For þat trecherie.’   ¶ Þo Heraud herde him speke so, Him þouȝte his herte barst ato,2550 Vp he sterte an hye. ‘Felawe duk’ a seide ‘þow lyxst, Whan þow wiþ tresoun me betwyxst; Þow dost me vileynie. Þow hit schelt to soþe bringe2600 Þat þow hast seid before þe kinge, Or þow schelt abye. Hasteliche now arme þe, Anon it schel proued be Þat þow dost on me lye.  2650 ¶ Ich wile þat 
  y ben hanged & drawe Boute y defende me wiþ þe lawe Of þis famacioun, Þat þow seist y scholde selle Me lordes sone þat ich of telle,2700 Þat men clepede Reinbroun. Whan ich þe soþe parseued hadde, Þe marchauns him hadde [a] wei ladde Me ofþouȝte þat tresoun. Wiþ mesagers y sente me sonde2750 To seche him in mani londe; Þow lyxst on me feloun.    ¶ Before þe king I say þe riȝt, Þarto me treuþe y þe pliȝt. To seche him y schel fonde2800 In Fraunce, in Lombardie, In Spayne, in Spir, in Roussie, In mani an honkouþ londe. Betwene þis and þe lond of Ynde ȝif a be, y schel him fynde,2850 And bringe him to honde. & whan ichaue so ydo Þin heued y schel smite þe fro, For no man nel ich wonde.’     
          
             
              | Catchword: ȝis felonn queþ þerl of cornwa.
 |   2900 ‘Al þe lesing schel þe nouȝt vaile.¶ ‘Pes, feloun’ queþ [þ]erl of Cornewayle, {f.169ra} Traytour þow worst holde.’ Þat herde anoþer kniȝt, Egar a het, forsoþ apliȝt, Heraud is man ytolde.2950 His steward, forsoþ, 
he was.    
        
           
            | steward: MS unclear; perhaps stiward. |  He sterte vp in þat plas And to þe duk a wolde. ‘Felawe duk’ a seide ‘þow lixst, Whan þow me lorde betwixst3000 Þat he Reinbroun solde.   ¶ Fif hondred siþe haue þow maugre Of Ihesu þat sit in trinite, Ihesu ful of miȝt, Boute þow swiþe arme þe3050 & do þe bataile aȝenes me And proue(d) it ariȝt.’ Þar hii hadde togedres smite Nadde þe king hit vnderȝite & departede hem an hiȝt.3100 He bad hem lete be þat fare, & besouȝte hem to make hem ȝare Aȝenes þe Dennisch king to fiȝt.    Heraud wiþ is ferde fre Wente to Walingford þat cite3150 Ful of sorwe and care. ‘Egar’ a seide ‘þow schelt beleue & kepe þis land to me beheue And forþ ich wile fare Til ich Reynbroun finde may.3200 Y ne schel reste niȝt ne day Til ich wite whar he ware. Ac war þe fro þerl of Cornewayle; He wile arere on þe batayle, He nele þe noþing spare.’  3250 ¶ ‘Sire’ 
  queþ Egar ‘we scholle vs were, Þat he ne schel vs noþing dere, Þei he vs wile agreue.’ Heraud wente out of þat cite, For him was maked gret pite,3300 Whan he tok his leue. Hasteliche to schip a wente, Gode wind and weder God him sente, In Denemark þai gonne riue. {f.169rb} In Fraunce, in Lombardie,3350 In Spayne, in Spyr, in Roussie Reynbroun a souȝte bliue.   ¶ Þourȝ mani londes þai him souȝte. Whan hii miȝte finde nouȝte To schip þai gonne fare.3400 To Costantin-noble hii wolde wende, Swiche a tempest God hem gan sende Þat hii come nouȝt Þare. Þai were driue wiþoute þe toun, In Aufrik þai riuede soune.3450 Þanne wer þai ful of care. Þe cite on þe riuage hii sye, Meche & wide, & walles hye, Of blisse þai wer al bare.   ¶ ‘O God’ seide þe meister þo,3500 ‘Gret mishap is come vs to; Our lif y telle ylore. In Aufrik we ben, wiþouten lesing, Vpon Arguus lond þe king; Worsse man nas neuer bore.3550 Al þat leueþ in Godes lawe A wile he hem hongen & todrawe; His oþ he haþ yswore. Al for soþe we beþ dede Boute God vs helpe at our nede3600 Þat was of Marie bore.’   ¶ Heraud seide ‘whas is þis cite? Distrued it is so þenkeþ me. Her haþ be strong bataile.’ Þe maroner seide ‘y þe telle.3650 For soþe, sire, lye I nelle, Wiþouten eni faile, Hit is þemerailes Parsan; In þis world nis þer worsse man Cristene men to asaile.’3700 Þe Saraȝins come wiþ þis & nemeþ Heraud & alle his And distrueþ is vitaile.   ¶ Þai nomen Heraud & al is man, And brouȝte hem before Parsan3750 Þat was of gret power. He let hem caste in prisoun Stinkande & þerk, wel fer adoun, {f.169va} For þai Cristen were. Lite þai ete & dronke, ywis,3800 Vnneþe her lif sostened is; To God he made his prayere. For Reynbroun him was ful wo, For he neste whider he was go, He made reuly chere.  3850 ¶ A seide ‘allas, 
  allas! In werre douȝti man y was, And now icham forlore.’ On of þe gaylers herde þis, To þemeraile a wente, ywis,3900 And gan him telle fore ‘Sire’ a seide ‘wite nouȝt ȝe Of a prisoun ȝe han in ȝour pouste, A noble man ykore? A is wel douȝti in bataile3950 ....  ....  .... .... Ase icham to ȝou swore.’   ¶ Queþ þemeraile ‘bringe him forþ now. ȝif he be swich ase seistow, Meche helpe me a miȝte.’4000 Þe gayler wente aȝen anon & to þe prisoun he gan gon, & Heraud vp atwiȝte. In a sklauin he gan him folde. Swiþe meche a was beholde4050 Of mani a douȝti kniȝte. His berde was to is brest ywax, To his gerder heng is fax; Grisliche he was of siȝte.   ¶ Before þemeraile he(m) gan him lede,4100 & areisoned him in ech a side, ‘Man, what is þe name? Whar wer þow bore tel me now Þat so meche of werre canstow? Of þe ichaue game.4150 Ich, ameraile Parsan, Icham a swiþe douȝti man, Wide springeþ me fame. Miȝte [y] of þe siker be Þat þow woldest serue me,4200 Ne schostow haue no schame.’   ¶ He answerede ‘leue lord, To þe ich wile bere rekord, {f.169vb} & telle y wile þe: Heraud, for soþ, me nam is -4250 In grete dede ichaue be er þis - So men clepeþ me. ȝif me stringþe wer aȝen icome Þat ichaue lore in þe prisone Ich wer of gret pouste.4300 Find me stede gode & liȝt, Spere, & scheld, & armes briȝt; Þe man wile ich be.’    ¶ Queþ þemeraile ‘wolcome, ywis. Þow schelt haue þat þe nede is,4350 Briȝt armur & stede. Ingliis þow ert, sikerly; Knew þow ouȝt þe gode Gij Þat douȝti wes of dede?’ Heraud seide ‘y knew him wel,4400 His man icham & euer be schel, He was tauȝt me to fede. His sone was stolen him fro, To seche him icham ygo, ȝif God me wolde spede.’  4450 Þemeraile cleped 
  is chaumborlain, & bad him wiþ al is mayn Heraud to him take. In pourpre pal þei gan him schrede & founde him al þat was nede4500 And baþes let him make. On a day sire ameraile Tok Heraud in consaile Wiþoute þe castel gate ‘Now Arguus king werreþ on me,4550 Me nis leued boute þis cite For grete werre & hate.    ¶ Þe king haþ a kniȝt wiþ him Sterne in bataile & swiþe grim, Of swich þow neuer herd.4600 In þis world nis man, sikerly, Boute hit wer þe lord sire Gij, Þat of him nolde ben afered.’ Miȝtest of him awreke me, A noble prins þan schostow be4650 & sle him wiþ dent of swerd.’ Heraud seide ‘so y schel do {f.170ra} ȝif God wile helpe me þerto, Be min hore berd.’   ¶ Wiþ þat com a mesagere bold,4700 To þemeraile he haþ ytold Swiþe hard tiding: King Arguus stiward wiþouten let On of is castels hadde beset, Wiþouten eni lesing.4750 Whan þemeraile herde þis, He bad is stiward, forsoþ ywis, His folk before him bringe. So a dede riȝt anon & bad hem bosken euerichon4800 Al boun to batailinge.   ¶ Heraud lep on a rabyte Þat was meche, & noþing lite, Rod out of þe toun. Þat ost him siwede fair & wel4850 Til hii come to þe castel Wiþ spere and gounfanoun Wiþ helm on heued & brinie briȝt. Iyren-wrye mani a kniȝt To bataile wer þai boun.4900 Ayþer ost gan oþer asaile, Ech man fondede, wiþouten faile, To felle is foman adoun.    ¶ Heraud a Saraȝin smot Þat he fel doun fot-hot4950 Dede of is stede. Þe þredde, þe ferþe þat he mai hitte, No man miȝte his strok wiþsitte; For wreþþe a wolde awede. Wiþ is swerd of meche pris5000 Mani Saraȝin a slouȝ, ywis, And made here sides blede. Þe Saraȝins seide hit was a fend Þe deuel hadde þeder isent [Þ]emeraile to spede.    5050 ¶ Þe king hadde 
  a Saraȝin,  His stiward þat seruede Apolyn; Heraud he gan þrete. Heraud he mete & is men echon, Hard þai hewe togedre anon5100 And delde dentes grete. 
{f.170rb}   Þe stiward was sconfited þere, Abated was þe meister banere, To fle þai nolde lete. Heraud siwede him on a rabyte,5150 Hard hii gonne togedre smite Sterne strokes and grete.   ¶ Here scheftes schiurede, scheldes flitte, Brenyes barsteþ, hauberk ritte. Þar was strong bataile.5200 Heraud ouercom him in þat fiȝt, And ladde him to his folk ariȝt, Wiþouten eni faile. Prisouns þai toke gret plente, Forþ hii wente to þat cite5250 To þemeraile & presente him þe stiward Þat in werre was so hard, Swiþe heȝ of paraile.    ¶ Þanne seide þemeraile5300 ‘Heraud, do be me consaile, Me stiward þow schelt be. Erles, barouns, riche & poure, Al me land folk, lasse & more, Scholle do after þe.’5350 Þanne gret werre he began, Boþe into is hond he wan Castel and cite Þat þemeraile hadde lore; King Arguus made þarfore5400 Deul and gret pite.   ¶ Þo þe king wiste þis, Þat his stiward nomen is And al his men aslawe, Wroþ he was and sori.5450 His barouns a clepede an hie And tolde to hem þat sawe. Þanne answerde an old kniȝt ‘Sire, y nel þe lye nowiȝt. A kniȝt of Cristene lawe5500 Þemeraile is souder is he. Þe wer beter þan þis cite Þat he wer of dawe.   ¶ Hore a is and kniȝt ful eld, 5550 Sire, þe miȝt me leue,Wel gode hit were to flen is scheld. {f.170va} In al þe lond Saraȝin þer nis, Wer he neuer so strong, ywis, Þat he nolde tocleue.’ Þe king seide ‘a fend it is.5600 To Mahoun I swore, ywis, Wel sore y schel him greue. Min ost schel ensembled be, In is lond schel brenne & sle, No cite schel ich beleue.’   5650 ¶ Þe king a 
  parlement let crie. To þemeraile a wolde an hie Wiþ briȝt armvr & stede, His castels struede & is cite. Þat Heraud wan þanne les he,5700 Douȝti man of dede. Whan þemeraile wiste þis He bed is kniȝtes, for soþ ywis, To helpe him at is nede. Heraud was prest to bataile,5750 Þe king is ost he gan asaile; God þat day him spede.   Faste þei smite to her fon, Wiþ swerdes, speres wel gode won, Togedres þai gonne fiȝte.5800 Gret slauȝter was in eiþer side, Þe blod ran in þe feld wel wide Of mani a douȝti kniȝte. Heraud mette wiþ þe king & smot him wiþ is swerd keruing5850 A strok of meche miȝte. Þer he hadde slawe him þo, Boute his ost com him to, And hors þai gonne him diȝte.   ¶ Wel stoutliche þe king gan fiȝte,5900 Al þat a mette he felde doun riȝte. Heraud he gin discrie. Þemeraile was sconfited þere; Abated was þe meister banere And al here cheualrie.5950 In eche side asailed a is Wiþ speres & wiþ swerdes, iwis, Þat he miȝte nouȝt flie. Wiþ is swerd a wereþ him wel {f.170vb} In eche side, ase a gode kniȝt schel,6000 Whiles a miȝte driȝe.   ¶ Þo he seȝ Heraud a cleped him to, To helpe him he gan go. An erl Heraud gan mete, Heraud wiþ is fauchoun him smot6050 A dent þat þourȝ is helm bot; Þar a lefte þe swete. Heraud & þemeraile anon Delde dentes wel god won, For noþing þai nolde lete.6100 Þe king þai sailede & al is men; So mani ȝede to deþe þen, Þat grimly þai gonne grete.   ¶ Þe king wel sori þanne was he Whan he seȝ is men fle6150 And al ybrouȝt to gronde. Whar þat he seȝ Heraud ride He fleȝ awei be þat oþer side Wel sory in þat stonde. His men ouercome were,6200 Þarfore sori he was þere & for his owene wonde. King Arguus, for soþ, a geþ; A was afered of is deþ ȝif þat a were yfonde.  6250 ¶ Whan Heraud parseued 
  is Be his armes a knew him, iwis, And after him he gan ride. Neȝ he hadde him ouercome, Slawe oþer in þe feld ynome6300 In þat ilche tide. Þanne seȝ he come a ȝingling - Ouer al þe oþer a miȝte be king - Out of þe wodes side. Þe king him hadde dobbed kniȝt,6350 ȝeue him hors & armes briȝt Wiþ wel meche pride.   ¶ Whan he seȝ þe king fleande, Heraud after him folwande, He him gan discrie6400 ‘Old man, no forþer þow ne gon, Boute þe ȝeue me bataile anon Þow dost a gret folye. {f.171ra} Þe lif þow lest er þe gon, Þin heued þe king schel haue anon;6450 For soþ þow schelt abye. Þe rabite is min, sikerliche, Y ne disirede neuer hors so meche Þat y sauȝ wiþ eye.’   ¶ Sire Heraud knew him anon6500 Be his armes he hadde vpon, Togedres þai gonne ride, Þat boþe þei fellen of here stede, & seþe gonne swerdes brede, No lenger þai nolde abide.6550 Hii cleueþ helm & scheldes bo, Gret fiȝt þer was betwene hem to In þat ilche tide. Þai hewe þe scheldes of gode entaile, Þe hauberk of so gode a maile6600 Teborsten be boþe side.   ¶ Betwene hem was strong batayle, Eiþer fondede, wiþouten faile, To bringe oþer to dede. Ac ȝif aiþer wiste of oþer ariȝt,6650 Betwene hem to þar ner no fiȝt For noneskines nede. Sire Heraud drouȝ him a heȝ, And seide ‘kniȝt corteis & sleȝ, Alse God þe spede,6700 What is þe name? Tel þow me For Godes loue in trinite, And of what þede.   ¶ Aȝild þe now to me. Gret harm it wer to sle þe,6750 So ȝong a bacheler, For neuer kniȝt y ne fond So wel werchande wiþ dent of brond Naiþer fer ne ner.’ Reinbroun seide ‘þerof be stille;6800 Þat telle þe y ne wille, Be Godes moder dere. Er þan ich wile ȝelde me Erst þin heued schel of fle Faste be þe swere.  6850 ¶ Boute þow 
  now telle me Wheþen þow ert & what þow be {f.171rb} I schel þe sle anonriȝt; For þow ert old & whit iblowe Þe stringþe is gon alse y trowe,6900 Þe power and þe miȝt.’ Heraud seide ‘me frend fre, So fareþ folk in me contre In bataile and in fiȝt. Whan hii ginneþ for to helde6950 Þanne þai wexeþ stout & belde And stronge men, apliȝt.   ¶ Er þow fro me departed be Wel ȝonge þow schelt holde me And douȝti man of dede.’7000 Togedres þai smite, wiþouten faile, Ase sterne lyouns in bataile, Kniȝtes stif on stede. Togedre þai smite ernest & faste, Þe fur out of here helmes braste,7050 And made here sides blede. Ful dedli fon now þai are, ȝet þai scholle be frendes þare - Crist þerto hem spede.    ¶ Heraud seide ‘sire kniȝt,7100 Herkne to me a lite wiȝt, For þe courteisie. Gode þow ert & hardi, ywis, In al þis land þe beter nis Þat ich conne aspie.7150 ȝif it were þe yteld Which ichaue ben in feld Of miȝt and of meistrie, Ne wostow neuer aschamed be Þe name for to telle me,7200 Ne holde hit to vileynie.’   ¶ ‘Sire olde man’ þanne seide he, ‘For a coward ich holde þe. Min armes beþ al sonde, Me strokes beþ sene on þin helm cler:7250 Out of þe scheld ichaue a quarter Yfeld to þe grounde.’ Heraud seide ‘me frend fre, Þei min armes apeired be, Me bodi naþ no wounde.7300 What is þe name? 
Tel me fore {f.171va}   & y schel sai þe whar ich was bore, Er ich fro þe founde.   ¶ Swiche tiding þow miȝt of me here, Or ich of þe in swiche manere,7350 Þat frendes scholle we be. I ne aske it for no vileinie, Boute for meche courteisie; For loue ich asked þe.’ Wiþ þat Reynbroun wiþdrouȝ him þere,7400 Wiþ drery semlaunt & reuful chere To Heraud seide he ‘Kniȝt’ a seide ‘þow ert wise, Sleȝ and hardi, of gret prise, Be God in trinite.  7450 ¶ Y nolde haue told 
  it for non awe, Erst ich wolde ben islawe In þis ilche batayle. In Ingelond ich was ybore, So were min eldren me before,7500 Wiþouten eni faile. Gij a Warwik me fader was, No beter kniȝt neuer nas, Ase wid ase man mai saile. A stiward hadde me fader Gioun7550 Þat hiȝte Heraud, þe noble baroun, Swiþe hiȝ of paraile.   ¶ Lord he was of al Arderne, Ich was take him to lerne To conne of courteisie,7600 And siþe marchaundes stele me And brouȝte me to þis contre Þat weren of Russie. Þe king me haþ dobbed kniȝt, & ȝeue me hors & armes briȝt7650 To lede is chiualrie. Be me lai a dede me swere In eueri bataile is baner to bere; Þarof y nouȝt ne lie.’   Whan Heraud herde þis,7700 Þat he Gij is sone is, Away a cast is scheld. ‘Lord’ a seide ‘in trinite, Fader and sone, yherd þow be. 7750 Þat ich me lordes sone se may.’Þis dai y bide in min eld, {f.171vb} For ioie a wep al þe day And swonede in þe feld. Reinbroun hadde of him pite, And seide ‘sire kniȝt, tel what þe be,7800 For God þat alle þing weld.’   ¶ ‘Heraud’ a seide ‘me name is, ‘Ich norschede þe, Reinbroun, ywis; In my nory þow were.’ Sone Reinbroun wiste þis,7850 Þat [he] Heraud of Arderne is, Merci a cride him þere. Sire Heraud tok him vp þo Leuelich in is armes to Wiþ hertte & wel gode chere.7900 On here stedes lopen he & forþ hii ride to þe cite Wiþ meche ioie yfere.   ¶ To þemeraile tolden he How þai acorded be7950 Þourȝ grace of God almiȝte. King Arguus was ouercome, & al is men yslawe and nome In þat ilche fiȝte. Heraud & Reinbroun toke leue þo8000 Into Ingelond for to go, & into schip hem diȝte. So longe hii sailede in þe se Þat in a lond þanne riuede he Þat wonder was of siȝte.    8050 ¶ Hii ne seie castel 
  ne cite,  Erst hii wente in al þe contre - So distrued it is - Til it toward þe neuen cam. A castel þei seie fer hem fram,8100 To þe gate þai riden, iwis. Of þe porter Heraud gan craue, ‘Tel me now, so God þe saue, Was þis castel is? Forhele(d) [it] nouȝt we bedeþ þe.8150 Kniȝtes we beþ of fer contre, Ase God ȝeue vs blis.   ¶ Þis in we beddeþ par cherite, For Godes loue in trinite, {f.172ra} Þat is lord [so] fre.8200 Tomorwe anon so it is day We scholle wenden in our way Towardes our contre.’ Þe porter answerde anonriȝt ‘Of þis lord I ne can telle nowiȝt,8250 Ne in what contre a be. Ac a leuedi herin is Ful of del and sorwe, ywis; Wel sore wepeþ ȝhe   ¶ For hire lord þat ȝhe haþ lore,8300 Ioie ne worþ hire neuer þerfore For non menstralcie.’ Þe porter in anon gan wende And tolde tale ord and ende To Amis is leuedy8350 ‘Madame, her beþ come twei kniȝte, Noble men hii be in fiȝte. Þai wolde her soiurny Al þis niȝt for soþ to say, Tomorwe wenden in her way;8400 Þarof y nouȝt ne lye.’   ¶ Þe leuedi seide ‘let hym in, Þai scholle be serued wel afyn, Be þe grace of God almiȝte.’ Þe porter wente aȝen anon8450 & to þe gate he gan gon And let hem in ful riȝte. Þe kniȝtes were kende kore, Whan þai come to halle dore, Adoun þai gonne liȝte.8500 Men toke here swerdes, scheld & spere, Here stedes, and here oþer gere, Ful wel men gan hem diȝte.   ¶ Þe leuedi faire grete hem anon, To vnarme hem hireselue is gon8550 Wiþ a wel gode chere. Here mete was redi wiþouten let, Anon hii were adoun yset To þe sopere. Heraud askede hire, ywis,8600 ‘Dame, what þe lordes nam is Fayn ich wolde hire.’ ‘Of þe Montayne he het Amis, {f.172rb} Wiþinne Almayne no swich þer nis, Me leue frendes dere.  8650 ¶ A stiward was wiþ 
  þemperour, To al Almayne he was treitour, Sire Berard of Paui. Me lordes swike euer was he, Þourȝ him in al þis sorwe we be.8700 For þe loue of sire Gij, Þat me lord louede wel & sokoured him in is castel, We beþ in gret vileinie. For þe dukes deþ Otoun,8750 Þat was a treitour feloun, He vs gan beliȝe   ¶ And made vs fle out of þat londe & in þis contre we beþ astonde Þat wonder is of siȝt.8800 Mechel Arderne cleped it is. A fairy kniȝt herin is Þat is of meche miȝt, Wiþ him ones fauȝt me lord & ȝaf him dentes wiþ is sword8850 Vpon is helm briȝt. Wepne mai him dere non, He is so hard to hewe vpon Ase marbel, y þe pliȝt.   ¶ On a dai me lord honted a best8900 & drof it out of þe forest Wiþinne is merkes stake. Siþþe herde ich of him namore, Þarfore me ofdredeþ sore Þe kniȝt him haue take.’8950 ‘Allas,’ queþ Heraud ‘is it Amis, Þerl of Montaine of gret pris?’ Gret sorwe he gan make. ‘O’ a seide ‘sire Reinbroun, Wel a louede þe fader Gioun.9000 We mote him helpe for is sake.’   ¶ Reinbroun seide ase he was hende ‘Tomorwe ich wile þerder wende To seche sire Amis.’ ‘Me swete frend’ queþ þe leuedi,9050 ‘Be þow nouȝt to foul-hardi, For gret perel it is.’ {f.172va} Amorwe Reinbroun aros erly And armede him ful hastely For to winne pris.9100 A gode stede he bestrod & forþ a wente wiþoute abod To þe forest, ywis.   ¶ Heraud wiþ him go wolde Ac he seide þat he ne scholde9150 For nonskines nede, & he dradde of him strangliche & betauȝte him God in heuenriche & in is wey a ȝede. Heraud blefte & he gan gon,9200 Þe merkes stake a pased anon, Þat was wel vnrede. Al þe dai a tok þe pas Til it noun apased was Ridand vpon is stede.  9250 ¶ An hille he seȝ 
  before him þere, Gates þeron maked were. Forþ riȝt he rod in. Þe gate aȝen anon was spered; Þo was Reinbroun sore afered9300 And faste blessede him. Nouȝt he ne seȝ boute þesternesse. Half a mile a rod, ywisse, Þe wai was þerk and dim. He rod ase faste ase a miȝte,9350 Þanne he seȝ more liȝte Be a wateris brim.   ¶ To þe water he com sone þas, A riuer be a launde þer was, Þar he gan to liȝte.9400 Faire hit was ygrowe wiþ gras, A fairer place neuer nas Þat he seȝ wiþ siȝte. On þat place was a paleis on, Swich ne seȝ he neuer non,9450 Ne of so meche miȝte. Þe walles were of cristal, Þe heling was of fin ruwal Þat schon swiþe briȝte.   ¶ Þe reftes al cipres be9500 Þat swote smal casten 
he {f.172vb}   Ouer al aboute. Þe resins wer of fin coral, Togedre iuned wiþ metal Wiþinne and ek wiþoute.9550 On þe front stod a charbokel ston, Ouer al þe contre it schon Wiþouten eni doute. Postes and laces þat þer were Of iaspe gentil þat was dere,9600 Al of one soute.   ¶ Þe paleis was beloken al Aboute wiþ a marbel wal Of noble entaile. Vpon eueriche kernal9650 Was ful of speres & of springal, And stoutliche enbataile. Wiþoute þe gate stod a tre Wiþ foules of mani kines gle Singande wiþoute faile.9700 Þe water was so sterne & grim Miȝte no man come þerin Boute he hadde schip to saile.   Reinbroun dorste nouȝt pasy, Wiþ is spere a gan it prouy9750 How dep hit was beside. He þouȝte on is fader fot-hot, Þe stede in þe side a smot & in he gan to ride. Ouer is helm þe water is gon,9800 He nolde haue be þer for eiȝte non, Swich aunter him gan betide. Er he vp of þe water ferde, A fond it was þretti mete ȝerde, So dep he gan doun glide.  9850 ¶ Þanne he þouȝte 
  on Ihesu Crist, His hors was wel swiþe trist, & quikliche swam to londe; His fet fastnede on þe grounde. Reinbroun was glad in þat stounde,9900 And þankede Gode sonde. Into þe pales he him dede, He [be]helde þe est[r]es of þat stede; For no man a nolde wonde. 9950 Þat wiþ him speke or confort bereAc wimman ne man fand he non þere {f.173ra} Naiþer sitte ne stonde.    ¶ And þarof war a is Into a chaumber a goþ, ywis, A kniȝt a seȝ alone.1000 A grette him wiþ wordes fre & seide ‘sire, God wiþ þe be, Þat sit an heȝ in trone.’ ‘Sire’ a sede ‘tel þow me ȝif þis pales þin owen be,1005 Ich bidde þe a bone. & ȝif þow ert her in prisoun diȝt, Tel hit me so wel þow miȝt, To me now make þe mone.’   ¶ Amis answerde to Reinbroun1010 ‘In Almayne ich was a baroun And now icham forlore. Ich was driue out wiþ a feloun And now y lye her in prisoun, Allas þat ich was bore!1015 Of þis paleis I nam no lord. Ich telle þe a soþe word, Wiþoute oþ iswore, Hit is a kniȝtes of fayri, And al þis forest her by,1020 A sterne man ykore.   ¶ Þis paleys is of swiche miȝt, Her schel no man elde, apliȝt, Be he her neuer so longe. Þei he wer her a þosand ȝer1025 In is heued schel hore non her Ne non elde fonge.’ Reinbroun seide ‘ert þow Amis, Þerl of Montayne of gret pris? Þow singest a reuly songe.1030 Now ichaue fonde þe, Now schelt wende now wiþ me Out of þe paines stronge.’    ¶ Amis seide (seide) ‘spek nouȝt so. Of þe me wondreþ, so mot y go,1035 Þat þow ert hider ycome. Siþe þis world ferst began In þis paleis ne com noman Boute ȝif a wer inome, 1040 Oþer of him sum leue hadde;Boute ȝif þe lord him hider ladde {f.173rb} Nis non so hardi gome. How miȝtest þow lede me Whan þow miȝt nouȝt saue þe? Ich telle þe at þe frome.’  1045 ¶ Reinbroun seide ‘drede nouȝt þe Þarfore schel hit nouȝt lete be. Go we anonriȝt. ȝif eni man so hardi were Þat vs wolde athelde here,1050 His deþ wer ydiȝt; Swich a strok ich him ȝeue wolde Þat is heued lese a scholde, Be grace of God almiȝt. Þei he wer te bataile boun1055 Ase sterne alse eni lyoun, Wiþ him ich wile fiȝt.’   ¶ Amis seide ‘let now be, Swiche stringþe mai nouȝt helpe þe Aȝenes sire Gayere;1060 For noþing ne schel him dere Wiþ no wepne þat man may bere, Naiþer stel ne yre; Ac ȝif þow wilt ouercome him, Þat ilche swerd to þe nym1065 Þat hangeþ a þe pylere.’ Reinbroun braide it out anonriȝt, Þe chaumber was al ful of liȝt Þat schon swiþe clere.    To þerl Amis anon a wond1070 & tok him vp be þe hond; No leng hii nolde abide. Out of þe paleys boþe hii ȝede And lopen on Reinbroun is stede And forþ þai gonne ride.1075 Nouȝt fer þannes beþ hii gon, Þai beheld aȝen anon Vpon here riȝt side, Comande hii seȝe ride a kniȝt Vpon a stede gode and liȝt1080 Prikande wiþ pride.   ¶ Swift ase swalwe he com ride ‘Kniȝtes’ a seide ‘ȝe scholle abide, No forþer þat ȝe ne wende. {f.173va} In me paleys þow hast ybe1085 And me prisoun ledest wiþ þe; Þow dost a dede vnhende. Her ȝe sholle bleue bo In me prisoun for euermo Into þe worldes ende,1090 Or þow schelt, Reinbroun, þin hed forgo. Kep for me, icham þe fo; Bataile y wile þe sende.’   ¶ Þerl Amys þer aliȝte, Arome he drouȝ him anonriȝte1095 And Reinbroun Gayer gan smite. Gret strokes hii smite betwene Þat adoun hii fellen bene; Aiþer sparede oþer lite. Siþe þai drowe brondes on grounde1100 & hewe togedre wiþ grimly wounde Wiþ swerdes þat wolde bite. ȝe herde neuer a stringe[r] fiȝt. Reinbroun stirede him as gode kniȝt;  Hit was him nouȝt to wite.   1105 ¶ He þouȝte on is fader anonriȝt, Ase fresch a was to fiȝt Ase grehonde to hare. Betwene hem twie was gret fiȝt; Aiþer smot oþer in helmes briȝt1110 And delde dentes sare. Þai hewe helm and scheldes bo, Gret fiȝt was betwene hem to; Swich herde ȝe neuer are. Reinbroun made him to blede,1115 And felde him doun of is stede, Þanne was he out of care.   ¶ Reinbroun be þe nose him tok And drouȝ to him & faste him schok, Þat greuede him ful sore.1120 His heued benome him he hadde Ner it þat he merci gradde  & seide ‘sire R[e]inbroun, þin ore, For þe fader loue Gii, Þe beste kniȝt sikerly,1125 Þat euer was ybore. Wiþ þat þow haue merci on me Al me prisouns diliured be {f.173vb} And hennes for euermore.   ¶ R[e]inbroun seide ‘so y schel.1130 In þat forward y graunte wel Þat þow aliue go, So þe prisouns diliured be; Þarto þe treuþe pliȝte me Betwene vs-selue to.’1135 R[e]inbroun glad & bliþe is, He hadde diliured sire Amis, Þre hondred kniȝtes & mo. Into þe castel wenten hii, Þar was Heraud & þe leuedy1140 Ful of sorwe and wo.   ¶ Þai wer welcomed wiþ fair gle. Whan þe leuedi hire lord gan se ȝhe made meche blis, & Heraud for soþe dede also,1145 And herede God almiȝti þo, And Amis he gan kisse. Heraud tolde him al is treye, How he hadde in prisoun leye, For soþe wiþouten misse,1150 Fo[r] me lordes loue Reynbroun, What sorwe he hadde in prisoun, Honger and þesternesse.   ¶ ‘Þis is Reinbroun, Gii is sone, Þat haþ set þe out of prisone,1155 And [brouȝt] þe out of þe care.’ Al is lif a tolde him þo, How Gij was out of londe ygo, And how hit was yfare. Among hem gret ioie þer is,1160 In þe castel was meche blis Among alle þare. Euerich of hem oþer gan kisse And made meche ioie & blisse, For blisse þai wepe ful sare.  1165 ¶ Wiþ þat þer com a kniȝt riding, To þerl Amis a brouȝte tiding Fro þat emperur Þat þe duk Berard ded is: A palmer slouȝ him, ywis.1170 Wiþ wel mechel onour, Þemperur hadde sent is sonde {f.174ra} A scholde come, and [haue] is londe, Boþe toune and tour; & þat þerl Terry and he1175 Were skyred and maked fre Þourȝ þe conquerur.   ¶ Sire Amis wiþ is meyne Wente hom to is contre To þat emperour.1180 A ȝaf him is londes fre, Boþe castel and cite, Wiþ wel meche onour. Glad of him was þemperur fre, Euer a was to him priue1185 Boþe in halle and bour. And also was þerl Terry, Þat was þerles sone Aubry, A man of gret fauour.   1190 Into Ingelonde te go.Heraud & Reinbroun tok leue þo   Þanne was þe leuedi in care. Mani iurne þai ride þo Þourȝ Spayne & þourȝ londes mo, Into Bourgoyne þai come ware1195 Þe contre was strued doun riȝt. Heraud askede at a kniȝt How hit was yfare. He seide ‘þe duk of Marce ytold, Þat is a stout kniȝt and bold,1200 Vs haþ ybrouȝt in care.   ¶ Vpon our erl werreþ he, He naþ leued boute þis cite Þat he naþ ynome. Ac þis castel is gode engyn,1205 Noblech a wereþ him þerin Also a douȝti gome. Wiþ him he haþ a noble kniȝt, His souder, siker apliȝt, Þat to him is ycome.1210 ȝong a is so þenkeþ me, Nouȝt twenti winter old nis he, Ich telle þe at þe frome.   ¶ In þis launde her before An hondred haþ her lif ylore,1215 Whan he seȝ hem ride. {f.174rb}   Her forþ ne schel pase no kniȝt, ȝif he haþ brenye or stede liȝt,   Þat he ne schel abide And forlese þer þat on,1220 Oþer is heued riȝt anon Be þe wode side. ȝif ȝe be þat launde gon Ich telle ȝow be sein Ion Swich aunture ȝow schel betide.’  1225 ¶ ‘O, God be þanked’ queþ 
  Reinbroun, ‘Ichaue founde me compaynoun, Me felle wiþ to fiȝte. ȝif he wile haue oure þing Y schel him teche, wiþouten lesing,1230 Þat he doþ vnriȝte.’ Nouȝt fer þanne ne beþ þai gon, Þai behelde aȝen anon, Hii siȝe his armes briȝte Vpon a stede whit so flour;1235 His armes wer of rede kolour, A semede of meche miȝte.   ¶ ‘Sire Heraud’ seide Reinbroun, ‘Now y se þat bolde baroun Þat is so stout a fere.1240 Wiþ vs to fiȝte he makeþ him ȝare; Wiþ him to iusten ich wile fare Emforþ me powere. Ich him asaile, ȝif þow wilt so.’ Heraud seide ‘so þow schelt do,1245 Me leue sone dere.’ Swiþe þeder rod Reinbroun, & he in þe launde com adoun Vpon is deistrere.   ¶ Aiþer was prout & mody,1250 No word þai speke, sikerly, Togedres þai gonne driue. Aiþer hitte oþer in þe scheld Þat boþe hii fellen in þe feld Of here hors beliue.1255 Siþe þai drowe brondes of stel And hewe togedre hard & wel And delde dentes riue & laiden on wiþ swerdes clere; 1260 Þai gonne hem al toschliue.Helm and scheld þat stronge were {f.174va}   ¶ Heraud beheld longe þat fiȝt, For Reinbroun a bad te God almiȝt Þat he non harm ne fonge. To himselue a seide þare1265 Swich fiȝt ne seȝ he neuer are Of dentes þat were stronge. ‘Sire kniȝt’ seide Reinbroun, Vnderstand to me resoun, So God þe saule fonge,1270 Ac neuer ne fond ich a kniȝt Þat me strokes driȝe miȝt  Haluendel so longe.   ¶ What is þe name? whar wer þe bore? Ich þe praie tel me fore,1275 For loue of oure driȝte, & ȝif þow wost ȝelde þe, Ich schel þe lede to me contre. Me treuþe I schel þe pliȝte, 1280 Bourwes, & tounes, & riche fe,Y schel þe ȝeue castel & cite,   And mani a douȝti kniȝte; For þow ert of gret power, In al þis world þer nis þe per Þat man finde miȝte.’   1285 ¶ ‘Sire kniȝt’ þanne answerde 
  he, ‘Y nel nouȝt, be him þat made me, Telle þe me name. Þourȝ þe sarmoun scheltow nouȝt wite Whar y was boren ne gete1290 An erneste ne a game; Erst y schel þe sle, verament. Sire, let be þe prechement, Hit is þe meche schame. Ac neuer kniȝt I ne fond1295 So wel worchande wiþ dent of brond Þat ich fauȝt wiþ ysame.   ¶ Ac y ne sei nouȝt for þam; Þin heued y schel smite þe fram, Forsoþe, wiþoute more.1300 Þat olde man þat ich yse - Y ne wot ȝif he þe fader be Or þow ert wiþ him at lore - Lite a louede [þe], siker þow be, {f.174vb} Whan a sente þe to me,1305 He wiþ þe berde hore. Whan ichaue þin hed oftake, Be þe berd y schel him schake Þat him schel smerte sore.   ¶ So y schel him þerbi ploke1310 Þat al is teþ schel roke Þat sitteþ in is heued.’ & þo Reinbroun herde þis, Þat Heraud dispised is, His swerd to him a weued.1315 A strok a smot is helm vpon Þat a quarter gan doun gon; Hit was half tocleued. Wiþ þat strok a stente adoun al, & to þe erþe a is yfal,1320 His lif neȝ he hadde leued.   ¶ ‘O frend’ a seide ‘ich bidde þe lete, For it is meche foly to þrete Eni man aliue.’ & he a scorn bad him lete1325 And a sterte vpon is fete Hasteliche and bliue. Haslak smot Reinbroun anon Þat to þe bokel þe schel[d] chon, Neȝ a gan doun driue.1330 Strong and gode hii wer boþe, Eiþer kedde þat hii wer wroþe To bringe oþer of liue.   ¶ Betwene hem strong fiȝt þer is, Swich ne herde [ȝe] neuer, iwis,1335 Siþe þat ȝe wer bore. So miȝte nouȝt longe be Þat [on] moste þat oþer sle Of þe kniȝtes kende icore. Heraud beheld þat bataile,1340 How aiþer gan oþer asaile, Wo was him þerfore. A gret harm him þouȝte it were ȝif aiþer slouȝ oþer þere, For hem a wep wel sore.  1345 ¶ Wiþ þat amonges hem com he And seide ‘kniȝt, for Godes pite, Herkne to me a stounde. {f.175ra} Let now ben al ȝour fiȝt And aȝild þe to þis kniȝt1350 Þat þou hast her yfounde. For he is man of gret power, In al þis world þer nis is per, Ne of so meche mounde. In is merci y rede þow [þe] do,1355 Er þan be mad betwene ȝow to Eni mo harde wounde.’    He answerde wiþoute more, ‘Say me ferst, þow faimel hore, Also God þe spede,1360 Why me stringȝe is forlore. Siþþe þe time þat ich was bore Y nas in swiche a drede. ȝif þow ert of fendes come, For whi þis drede me haue nome,1365 Ich wolde þat þow me sede. In Gode[s] name ich coniure þe Þat þow þe soþe telle me, And be al is ferede.’   ¶ Heraud seide ‘þerof be stille,1370 Þat telle þe [nis] me wille For noman aliue. Erst þow schelt telle me Wheþen þow ert & what þow be, Also mote y þriue.1375 Þanne y schel telle þe riȝt Boþe of me and of þis kniȝt Þat ȝif[þ] þe dentes riue. Þin hauberk is al tosiȝe, And þe face wiþ blod bewriȝe1380 Of woundes mo þan fiue.’   ¶ He answerde ‘þow seist wel. Boute for drede, be sein Miȝel, Y nolde ben aknowe, Ac for ich wolde wite an haste1385 Whi ich was so sore agaste Now in a lite þrowe. In Ingelonde ich was bore, So were min eldren me before Boþe heȝ and lowe.1390 Heraud me fader het, ywis; Of Wallingforde lord a is {f.175rb} And al þe contre is owe.   ¶ Out of londe þan wente he To seche Gii is sone þe fre1395 Þat marchauns stele away. To þerl of Winchester y was sent, Þar ich was loked, veraiment, Boþe niȝtes and day. Whan ich was woxe of meche pris,1400 Douȝti and swiþe strong, ywis, Me felawes gonne say Þat y nas of dedes nouȝt, For þat y me fader [ne] souȝt In vnkouþe contray.  1405 ¶ To Walingforde y gan gon, Me fader is armes þer y fond anon, His hauberk and is stede, His scheld and is helm briȝt, And is swerd gode and liȝt1410 Þat he was woned to lede. Me selue y dobbed me kniȝt þare, Man ne tolde ich it neuer are, Also God me spede. Out of þat londe ich wente þo1415 To seche me fader [in] wer & wo In mani an vnkouþ þede.   ¶ Of werre ne herde y neuer speke, Þat y ne com þer me fader to seke; Þus to þis lord y cam.1420 Þe duk of Marce haþ strued him, Boute þis castel is gode engyn. Þe lord þat y wiþ am Neȝ he hadde is lond forlore - Swiþe wo was him þarfore1425 And mani a douȝti man. Boute þretti hors he hadde þo, Now he haþ þre hondred & mo Þat ich in bataile wan.’    Heraud herde þis wordes alle,1430 Byter teres he let doun falle, And seide ‘what is þe name?’ ‘Haslak’ a seide ‘þow schelt me calle. Heraud het me fader in halle, & Cristiane het me dame.1435 Now þow wost whar ich was bore {f.175va}   And what ich hatte wiþoute more An erneste and agame, To forward þow schelt telle me Whi ich was afered of þe1440 Þat we made er ysame.’   ¶ Heraud beheld þe ȝonge kniȝt Ac o word speke he ne miȝt For meche ioie and blisse. ‘Heraud is me name, apliȝt,1445 And þow Haslak y se wiþ siȝt, Me sone, wiþoute misse. Þis is þe lord, sire Reinbroun; Ichaue had for him in prisoun Honger and þesternesse.1450 Þe miȝt him se, a stant þe by. ȝild him þe swerd in is merci And pray him þat he þe kisse.’   ¶ Þo Haslak wiste sikerly Hit was is fader þat stod him by1455 And is lord Reinbroun, Swiþe loude he gan to crie ‘Fader, for loue of oure leuedye, ȝem me þe benesoun.’ Ofte he knewelede to þe grounde,1460 And cride him merci in þat stounde Wiþ gode deuocioun. ‘In þe merci y do me riȝt And euermore to ben þe kniȝt Boþe in feld and toun.’  1465 ¶ Þo Reinbroun wiste þis, Þat he Heraud is sone is, Vp he gan him take. Leueliche a kiste him þo, Sire Heraud, for soþ, dede also,1470 Meche blisse þai gonne make. Haslak ladde hem faire & wel Hom til is lordes castel And tolde, wiþoute sake, Þat he hadde is fader brouȝt1475 Þat he hadde wide ysouȝt Wiþ meche wer and wrake,   ¶ ‘And me lord, sire Reinbroun, Ase sterne ase eni lyoun 1480 Þat euer to bataile was boun.’At euery skenes nede, {f.175vb} Glad was þanne þerl Myloun And ȝaf hem riche mede Þe kniȝtes of seluer & of golde, Ase meche as he take wolde,1485 Briȝt armur and stede. So þai wente sone anon For to wreke hem of here fon, ȝif God hem wolde spede.   Fiue dawes before Miȝelmas1490 Þai armede hem more & las Aȝen here fon to fiȝte. Out of þe castel þai gonne pas, Þe duk hii fonden in þe plas Wiþ mani helmes briȝte.1495 Þar miȝte men se scheftes schake, Þar men miȝte se crounes crake Of mani an hardy kniȝte. Heraud, Haslak, and Reinbroun, Al þat hii smite ȝede adoun1500 Of þai hii mete miȝte.   ¶ Þe duk of Marce seȝ þat tide His folk was slawe be ech aside, & in þe feld al todreued. He prikede is stede wiþ meche pride,1505 Aȝenes þerl he gan ride And smot him on þe heued. Almest a felde þerl adoun, Heraud com wiþ is fauchoun, His body ato he cleued.1510 Þanne Haslak and Reinbroun Þerl is folk þai felde adoun, Noþing þai ne leued.   ¶ Þis seȝ al þe barnage, For to do þerl omage1515 Merci þai gonne crie. Kniȝtes, squier, and page Þai toke þer into ostage Of þe duk is partye. Þus þai stablede þe lond wiþ fiȝt1520 & þerafter anonriȝt Þai toke leue an hiȝe. Inte Ingelonde þai gonne saile.  |